Lefke Avrupa Üniversitesi (LAÜ) Sağlık Bilimleri Fakültesi Beslenme ve Diyetetik Bölümü
Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr Kamil Dağcılar, “Sporcu Beslenmesinin Önemi” üzerine
açıklamalarda bulundu.
“Spor, bir takım fiziksel aktiviteler bütünü olmasının yanı sıra insanlara bir kişisel ve sosyal
kimlik hissi ve grup üyeliği duygusu vermesi ile bireyin sosyalleşmesine yardımcı olan bir
kavramı ifade eder. Bireyler sosyalleşmek, sağlıklı olmak, başarı elde etmek veya para
kazanmak gibi farklı nedenlerden dolayı spor yapmaktadır. Günden güne spor yapan kişi
sayısı artmaktadır. Buna paralel olarak spor alanında düzenlenen organizasyonlar da günden
güne artmakta ve gelişmektedir. Düzenlenen büyük çaplı uluslararası organizasyonlar rekabet
ortamını da artırmaktadır” diyen Dağcılar, rekabetin artması ile birlikte sporcu performansının
artırılmasına yönelik çalışmaların da artmaya başladığını ve sporcu beslenmesi alanında
yapılan çalışmaların da buna örnek olduğunu ifade etti.
“Sporcuların yeterli ve dengeli beslenmesi optimal vücut fonksiyonlarının
gerçekleştirilebilmesi açısından önemlidir”
Dağcılar açıklamasına şöyle devam etti; Rekabetin artması son 10 yılda sporcu beslenmesi
alanında yapılan çalışmaların artmasına neden olmuştur. Araştırmalar beslenme biliminin
geliştirilmesine katkı sağlarken, sporcu beslenmesi bilim ve uygulama alanının birleştirilmesi
sporcuların oyun kuralları çerçevesinde gelişimi için rehberlik etmektedir. Beslenme sporcu
sağlığının korunmasına ek olarak, yapılan antrenmandan verim alınması, istenilen vücut
kompozisyonunun korunması, müsabaka esnasında optimal performansın gösterilmesi
açısından oldukça önemlidir. Özellikle antrenman veya müsabaka öncesi besin seçimi ile
besin tüketim zamanı performansı doğrudan etkilemektedir. Egzersizden hemen önce geç
sindirilen besinlerin aşırı miktarda tüketilmesi veya uzun süreli açlık ile egzersize başlanması
optimal performansın düşmesine neden olmaktadır. Ayrıca Spor dalları genel olarak kuvvet-
güç, dayanıklılık ve takım sporları olarak 3 grupta incelenmesine rağmen, ayni grupta yer alan
fakat farklı spor dallarında bulunan sporcuların veya ayni spor dalında bulunan fakat farklı
mevkilerde görev alan sporcuların harcadıkları enerji ve besin öğesi gereksinimleri farklılıklar
gösterebilmektedir. Bu nedenle beslenme her zaman kişiye özgü olmalıdır. Yapılan sporun
fiziksel yoğunluğu, süresi ve sporcunun bireysel özellikleri göz önüne alınarak hesaplanan
enerji ve besin öğesi gereksinimi, belirlenen doğru zaman ve miktarda besin sıvı ve/veya
besin takviyeleri ile karşılanmalıdır. Sporcuya özgü beslenme planı oluşturulması sporcu
sağlığının ve optimal performansın korunmasına yardımcı olmaktadır.
“Sporcuların bulundukları dönem ve dönemlere göre yapılan antrenmanların süresi ve
yoğunluğu, sporcunun enerji gereksiniminin günden güne değişmesine neden olmaktadır”
diyen Dağcılari Enerji ile igili bazı önemli noktalara dikkat çektti ; Enerji gereksinimi temel
olarak yaş, cinsiyet ve ağırlık gibi unsurlara bağlı olarak bireyler arası değişiklik
göstermektedir. Sporcu beslenmesinde kritik nokta harcanan enerjinin doğru tespit edilmesi
ve harcanan enerjinin doğru bir şekilde karşılanmasıdır. Diyetle alınan enerji, egzersiz
esnasında harcanan enerjiden düşük ise, vücut yağsız kütlesinin azalmasına ve performansın
olumsuz yönde etkilenmesine neden olmaktadır. Enerjinin fazla alınması durumunda ise vücut
yağ oranı artarak sporcunun daha fazla efor sarf ederek erken yorulmasına neden olacağından
yine sporcu performansının olumsuz yönde etkilenmesine neden olmaktadır.
“Sporcunun enerji ve besin öğesi gereksinimi uzman diyetisyenler tarafından
belirlenmelidir”
Dağcılar son olarak bazı tavsiyelerde bulunarak sözlerini şöyle tamamladı: Sporcular için
önerilen mucize bir beslenme şekli veya besin yoktur. Genel olarak sporcuların
karbonhidrattan zengin diyetle beslenmesi önerilirken, protein, vitamin ve mineralleri yeterli
tüketmesi, yağdan gelen enerjinin ise % 20-30 aralığında olması önerilmektedir. Ayrıca
fiziksel aktiviteyle birlikte artan sıvı kayıplarının yerine konması da, sporcu sağlığı ve
performansı açısından oldukça önemlidir. Bireysel farklılıklar ve alışkanlıklar, yapılan
antrenmanların şiddeti, zamanı ve süresi futbolcuların beslenmesinde dikkat edilmesi gereken
temel noktalardır. Enerji ve besin öğesi gereksinimleri yeterli miktarda karşılanmaz ise
özellikle yetersiz enerji alımına bağlı olarak hormonal dengesizlik, metabolik ve immün
fonksiyon bozukları görülebilmektedir. Bu nedenle sporcunun enerji ve besin öğesi
gereksiniminin uzman diyetisyenler tarafından belirlenerek iyi bir beslenme planı
oluşturulması oldukça önemlidir.
